Kuratorium Oświaty w Warszawie

Szanowni Państwo,

6 października 2025 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) uruchomiło pod adresem wsparcie.gov.pl Portal Wsparcia Edukacyjno-Specjalistycznego, na którym znajdują się obecnie narzędzia przesiewowe i diagnostyczne. Mogą one wspierać w codziennej pracy nauczycieli i specjalistów zatrudnionych w przedszkolach i szkołach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych oraz innych placówkach systemu oświaty, jak również wspierać pracę osób z innych sektorów, np. zatrudnionych w instytucjach opieki nad dziećmi do lat 3.

Na portalu dostępne są następujące narzędzia:

• Skrining Rozwoju Małego Dziecka (SRMD) – narzędzie dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i nauczycieli specjalistów służące do monitorowania rozwoju dziecka, wspomagające prowadzenie obserwacji rozwoju dziecka w okresie wczesnego dzieciństwa (od 6 do 36 miesięcy) oraz średniego dzieciństwa (od 3 do 6 lat). Narzędzie oparte jest na opisach funkcjonowania dziecka w obszarach rozwoju zdefiniowanych w Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF). Z narzędzia mogą również korzystać rodzice i opiekunowie dzieci – wspomoże ono obserwację ewentualnych trudności rozwojowych dziecka. Narzędzie wspierać może również pracę osób spoza systemu oświaty, np. instytucji opieki nad dziećmi do lat 3.
• Kwestionariusz Szkolnej Oceny Funkcjonalnej (KSzOF) – narzędzie przesiewowe do oceny funkcjonowania dzieci i młodzieży w wieku od 7 do 19 lat, przeznaczone dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, nauczycieli przedmiotu i nauczycieli specjalistów zatrudnionych w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Zastosowanie narzędzia pomaga w zrozumieniu funkcjonowania ucznia w sytuacjach szkolnych (edukacyjnych i społecznych) oraz planowaniu odpowiednich działań wspierających proces uczenia się. KSzOF pozwala na identyfikację trudności uczniów w różnych obszarach aktywności i uczestniczenia. Narzędzie może być pomocne w przeprowadzeniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia.
• Kompleksowa Analiza Procesów Poznawczych (KAPP) – narzędzie dla psychologów zatrudnionych w przedszkolach, szkołach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych oraz innych placówkach systemu oświaty, służące do kompleksowej analizy procesów poznawczych dzieci i młodzieży od 3 miesiąca życia do 25 roku życia. Zawiera kwestionariusze, skale obserwacyjne i testy, które można dopasować do indywidualnych potrzeb osoby badanej. Narzędzie wspiera pracę specjalistów w diagnozowaniu i planowaniu wsparcia rozwoju w obszarze poznawczym.
• Objawy-Kompetencje-Cechy (OKC) – narzędzie dla psychologów zatrudnionych w przedszkolach, szkołach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych oraz innych placówkach systemu oświaty, służące do całościowej oceny funkcjonowania emocjonalno-społecznego i temperamentu dzieci i młodzieży. Umożliwia identyfikację cech temperamentu, kompetencji osobowościowych oraz niepożądanych wzorców zachowań. Wyniki prezentowane są w formie raportów z opisem i wykresami, ułatwiając interpretację diagnostyczną.

Narzędzia SRMD i KSzOF zostały przygotowane jako wspomagające zrozumienie funkcjonowania dziecka w wieku do rozpoczęcia przez nie nauki w szkole oraz uczniów uczęszczających do różnych typów szkół. Założeniem przyjętym w opracowaniu tych narzędzi, skierowanych do osób mających codzienny kontakt z dzieckiem/uczniem, często niebędących specjalistami (np. rodziców, nauczycieli wychowania przedszkolnego, nauczycieli przedmiotu), było wykorzystanie obserwacji funkcjonowania dziecka/ucznia w codziennych, typowych dla wieku sytuacjach i uporządkowanie ich w sposób dający wstępny opis obszarów, w których występują trudności oraz mocnych stron dziecka.

W SRMD i KSzOF przyjęto wybrane obszary aktywności i uczestnictwa, określone w Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF), opracowanej przez WHO we współpracy z ekspertami z wielu dziedzin, w tym edukacji. Wykorzystanie ICF stanowiło jedną z kluczowych rekomendacji formułowanych w toku prowadzonych przez Ministerstw Edukacji Narodowej konsultacji publicznych oraz prac zespołów roboczych powoływanych w latach 2010 – 2017.

Wypełnienie arkuszy obserwacyjnych przez nauczycieli, jak sami wskazują, pomaga im dostrzec obszary, w których uczeń doświadcza trudności, co tym samym lepiej rozumieć jego funkcjonowanie, a także formułować cele i określać sposoby wspierania ucznia w codziennej pracy. Obowiązki nauczycieli w tym zakresie zostały bowiem sformułowane w przepisach na dużym poziomie ogólności, wśród których należy wskazać np. indywidualizowanie pracy z każdym uczniem, czy zapewnianie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym:

1. rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów,
2. rozpoznawanie indywidualnych możliwości psychofizycznych uczniów oraz czynników środowiskowych wpływających na ich funkcjonowanie,
3. wspieranie potencjału rozwojowego ucznia i tworzenie warunków do jego aktywnego
   i pełnego uczestnictwa w życiu szkoły oraz środowisku społecznym.

Zastosowanie narzędzi obserwacyjnych nie zastępuje diagnozy indywidualnej, jeśli jest taka potrzebna. Stanowi podstawę do dalszych działań, których celem jest ustalenie przyczyn trudności (konsultacje zespołowe w przedszkolu/szkole, diagnoza specjalisty szkolnego, pogłębiona ocena funkcjonowania w poradni psychologiczno-pedagogicznej). 

Niezależnie od tego, czy wyjaśnienia przyczyn trudności wymagają pogłębionej diagnostyki, która zawsze trwa w czasie, większa świadomość trudności ucznia sprzyja uważności nauczyciela, ukierunkowanej na potrzeby ucznia w trakcie codziennej pracy. Możliwe jest także wprowadzanie zmian w środowisku przedszkolnym/szkolnym, które eliminują bariery w funkcjonowaniu dziecka, sprzyjają wzmacnianiu jego aktywności i uczestnictwa. Szkoła nie czeka na opinię czy orzeczenie bez podejmowania działań, ale może wprowadzać udogodnienia, które wspierają dziecko „tu i teraz”.

Narzędzia są w pełni bezpłatne i dostępne elektronicznie za pośrednictwem strony internetowej https://wsparcie.gov.pl. Założenie konta w poszczególnych narzędziach daje możliwość zapisywania wyników, edycji wcześniej zaznaczonych odpowiedzi oraz powrotu do badania w dowolnym momencie. Na stronie znajduje się szczegółowa instrukcja opisująca proces zakładania konta.

Narzędzia są także dostępne bez zalogowania. Mogą z nich korzystać pracownicy systemu oświaty, ale również rodzice i osoby niebędące pracownikami systemu oświaty (np. pracownicy żłobków).

Platforma będzie rozwijana w przyszłości. W kolejnych latach sukcesywnie będą pojawiać się na niej nowe narzędzia, funkcjonalności i rozwiązania.

Serdecznie zapraszam do zapoznania się z narzędziami oraz do ich stosowania w pracy z dziećmi i uczniami.