Kuratorium Oświaty w Warszawie

Celem zmian jest podniesienie jakości orzeczeń i opinii, które stanowią podstawę do organizacji kształcenia dzieci i młodzieży oraz udzielania im wsparcia adekwatnego do indywidualnych potrzeb, a tym samym zwiększenie dostępności i jakości pomocy udzielnej dzieciom i młodzieży. Szczególną uwagę położono na skuteczność wsparcia uczniów i uczennic z niepełnosprawnościami, a także objętych leczeniem w związku z problemami w zakresie zdrowia psychicznego.

Nowe rozwiązania stanowią odpowiedź na zgłaszane przez rodziców, nauczycieli i ekspertów problemy związane z obecnymi procedurami.

Wśród kluczowych rozwiązań projektu znalazły się m.in.:

Uproszczenie wzorów orzeczeń i opinii oraz doprecyzowanie wymaganej dokumentacji i informacji o funkcjonowaniu uczniów, co usprawni pracę zespołów orzekających

• Wzmocnienie roli i decyzyjności zespołu orzekającego, który swoje rozstrzygnięcia będzie opierał na rzeczywistych trudnościach ucznia – dokumentacja medyczna będzie miała charakter pomocniczy.
• Obowiązkowe przekazywanie przez szkoły informacji o funkcjonowaniu ucznia, z uwzględnieniem jej w diagnostyce, by zapewnić trafniejsze rozpoznanie potrzeb i dostosowanie form wsparcia.
• Elastyczny skład zespołu orzekającego – lekarz nie będzie uczestniczył w nim obligatoryjnie, a decyzję w tej sprawie podejmie przewodniczący zespołu w zależności od indywidualnych potrzeb ucznia. Dopuszczono także udział członka zespołu leczącego (przy dzieciach pod opieką psychiatryczną), asystenta międzykulturowego czy tłumacza.
• Dookreślenie, jakie dokumenty stanowią podstawę do wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na niepełnosprawność.
• Możliwość przekazania orzeczenia bezpośrednio do szkoły, przedszkola czy placówki – po uzyskaniu zgody rodzica. Brak zgody oznaczać będzie brak wydania orzeczenia.
• Od kwietnia 2026 r. orzeczenia i opinie dla dzieci z wadami słuchu, wzroku, autyzmem (w tym zespołem Aspergera) będą wydawały poradnie właściwe terenowo. Specjalistyczne poradnie będą dalej mogły wydawać dokumenty dla tych dzieci – ale po określeniu rejonu ich działania przez organ prowadzący.
• Wydłużenie czasu na rozpatrzenie odwołania przez kuratora oświaty do 21 dni zamiast dotychczasowych 14 dni.
• Doprecyzowanie procedury wnioskowania, w tym obowiązek złożenia oświadczenia przez rodzica o sprawowaniu władzy rodzicielskiej lub opiece.
• Wyeliminowanie zbędnych formalności i dublujących się dokumentów zgodnie z rekomendacjami środowiska poradni oraz szkół.

Warto podkreślić element cyfryzacji – w nowym roku szkolnym zostaną udostępnione narzędzia informatyczne wspomagające sporządzanie dokumentów i przeprowadzenie oceny funkcjonowania uczniów. Na wdrożenie nowych przepisów szkoły, placówki i poradnie będą miały czas do 1 kwietnia 2026 r., a nauczyciele i specjaliści skorzystają z bogatej oferty szkoleniowej przygotowanej m.in. przez Ośrodek Rozwoju Edukacji oraz Akademię Pedagogiki Specjalnej.

Projekt rozporządzenia jest efektem szerokich konsultacji i rekomendacji środowiska dyrektorów poradni i szkół, nauczycieli, kuratorów oświaty oraz rodziców. Proponowane zmiany mają przede wszystkim służyć dzieciom i młodzieży, ułatwiając im dostęp do wsparcia oraz upraszczając drogę do uzyskania adekwatnej pomocy edukacyjnej i psychologicznej.

Rozporządzenie wejdzie w życie po 14 dniach od ogłoszenia. Jednak część przepisów – tych dotyczących nowych zasad przekazywania informacji o dziecku przez szkołę lub przedszkole oraz oceny jego funkcjonowania w poradni – zacznie obowiązywać dopiero od 1 kwietnia 2026 r. Dzięki temu szkoły, przedszkola i poradnie będą miały czas, żeby dobrze przygotować się do zmian. Nauczyciele i specjaliści będą mogli w tym czasie skorzystać ze specjalnych szkoleń przygotowanych przez Ośrodek Rozwoju Edukacji, Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy oraz Akademię Pedagogiki Specjalnej. W nowym roku szkolnym zostaną także udostępnione w systemie teleinformatycznym zapewnianym przez Ministra Edukacji nowe, bezpłatne narzędzia diagnostyczne, które ułatwią rozpoznawanie potrzeb dzieci i przygotowywanie informacji, o których mowa w projekcie rozporządzenia.

Projekt Rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych